Als je last hebt gehad van nierstenen, dan let je best op je inname van oxaalzuurrijke voeding. Die conclusie komt van een Amerikaanse studie waarin twintig gezonde proefpersonen een stevige portie spinazie aten. Bij 80% analyseerden de onderzoekers een hoog oxalaatniveau in hun urinestaal. Maar water drinken is een uitstekende remedie tegen oxaalzuurophoping.
Vier vijfde van alle nierstenen bevatten calciumoxalaat en niet verwonderlijk is een te hoge oxaalzuurwaarde in de urine een risicofactor voor niersteenvorming. Oxaalzuur wordt van nature in ons lichaam gevormd, maar komt ook in sommige groenten voor. Niersteenpatiënten krijgen daarom het advies om die groenten te vermijden.
Wat in de studie opviel, was dat de darmopname van oxaalzuur van persoon tot persoon varieerde: 2% tot 12% van het oxaalzuur uit de spinazie werd in de urine teruggevonden. Ook de snelheid waarmee oxaalzuur in de urine verschijnt, varieerde. Sommigen hebben een kortdurende hoge piek, anderen hebben een lage maar langdurige piek. Bij sommigen verandert er zelfs bijna niets. Een test die oxaalzuurgevoelige niersteenpatiënten eruit pikt, zou dus handig zijn.
Van de meeste deelnemers hielden onderzoekers minstens één staal over waarin binnen de acht uren een waarde met hyperoxalurie gemeten werd. Dat is de drempelwaarde vanaf welke niersteenvorming mogelijk is.
De proef werd daags nadien herhaald, waarbij deelnemers elke twee uur 340 ml water dronken na de 285 gram spinazie bevattende maaltijd. De oxaalzuurpieken werden daardoor sterk weggewerkt, maar liefst met factor vijf.
Een echt bewijs dat oxaalzuur uit de voeding niersteenvorming veroorzaakt, is dit nog niet. Enkel weten we nu dat na het eten van een ruime portie spinazie er een tijdelijke toename is van het urineniveau van oxaalzuur en dat dit mogelijk kristalvorming in de hand werkt. Mogelijk heeft een kleinere portie spinazie in combinatie met calciumrijke voeding minimaal effect, en uiteraard is veel water drinken de boodschap.
Lemack B, Donelan W, Joseph JP, Bird VG, Terry RS, Canales BK. Spot Urine Oxalate Testing in a Controlled Trial of Forced Hydration and Spinach Consumption. Urology. 2025 Jul 29:S0090-4295(25)00740-X. doi: 10.1016/j.urology.2025.07.063. Epub ahead of print. PMID: 40744229.