"Gezondheid bevorderen in plaats van ziekte behandelen, dat is de weg voorwaarts," schrijven twee Londense artsen in een opiniestuk in het European Heart Journal. Daarvoor is patiënteducatie, empowerment en ondersteuning dringend nodig. Zij zetten hun stelling uiteen met aangeboren hartaandoeningen als casus.
Dankzij de medische vooruitgang van de afgelopen decennia hebben jonge patiënten met een aangeboren hartkwaal nog een leven voor zich. Dat brengt ook groeiende medische zorgen met zich mee, omdat de ziektehistoriek complexer wordt naarmate de patiënt ouder wordt. Een veelvoorkomende complicatie is bacteriële endocarditis. Mond en huid zijn twee toegangswegen voor bacteriën die endocarditis veroorzaken, vandaar dat patiënt de nodige aandacht moet besteden aan huid- en mondzorg.
De klassieke benadering voor endocarditis is profylaxe met antibiotica. Maar patiënten staan niet te springen om continu antibiotica te nemen en de resultaten blijven beperkt. De Londense artsen pleiten voor een nieuwe benadering: 'blijf slank en atletisch'.
Een gezonde leefstijl - voeding en beweging - ondersteunt de immuniteit en houdt de kans op tandvleesontsteking klein. Gezonde voeding, in de praktijk komt dat neer op zelf eten klaarmaken. Het loont de moeite om de patiënt daarin te laten investeren. Daar hoort dan een sociale dimensie bij: gezellig samen koken, lokaal geteelde (seizoens)groenten aankopen, de lokale economie ondersteunen. Het helpt ook de planeet, voegen de artsen eraan toe.
Wees atletisch en beweeg dagelijks. Want was het advies om onze patiënt met een aangeboren hartkwaal niet te laten bewegen, ooit ergens op gebaseerd? Ook daarin zien de artsen ecologische en sociale voordelen. Waarom is een stad zoals Londen niet volledig ingericht voor voetgangers, met meer fietsstroken. Ontdek op die manier plekken, hun architectuur en geschiedenis.
Educatie, educatie educatie ‑ van de patiënt, het artsenberoep en het publiek - dat is waarin we moeten investeren: patiënten geruststellen, hen opleiden wat te doen in crisissituaties, en hen en hun families begeleiden hun potentieel te maximaliseren.
'Slank en atletisch blijven' is de beste investering voor jonge patiënten met een aangeboren hartkwaal. Leer hen van kleins af om zorg te dragen voor hun mond: weinig suiker, alcoholarm en geen tabak. Zorg ervoor dat er terug meer gesport wordt op school. Het vraagt weinig middelen maar wel een andere aanpak van het beroep.
Gatzoulis MA, Grocott-Mason R. Patient education, engagement, and empowerment: the time is now. Eur Heart J. 2021 doi:10.1093/eurheartj/ehab817