Ernstig zieke COVID-patiënten die met lithium behandeld worden, hoeven minder lang in het ziekenhuis te verblijven en hebben minder vaak intensieve zorg nodig. Dat blijkt uit een Spaanse studie met dertig deelnemers die lithiumcarbonaat-tabletten kregen of normale zorg (corticosteroïden). De studie was onderbemand om statistisch zinvolle conclusies te trekken, maar er werden nog andere metingen verricht die voor het gebruik van lithium pleiten.
Zo steeg het aantal lymfocyten sneller in de lithiumgroep en steeg de neutrofiel-lymfocyt-verhouding, wat op een beter evenwicht tussen het aangeboren en verworven immuunsysteem wijst. Alle ontstekingsparameters daalden, zoals dat bleek uit meting van TNFα, IL6, IL10, CRP, PD-L1, IP10, IL12 en IL1β. Die waren significant gedaald, wat de onderzoekers doet vermoeden dat lithium inwerkt op een bepaald controlepunt van het immuunsysteem. Ook niveaus van IFNγ, sTIM3, ferritine en D-dimeer gingen de goede kant uit, allemaal eiwitten die gelinkt zijn aan immuunactiviteit.
Tot slot hadden de met lithium behandelde patiënten een maand later minder last van neuropsychiatrische symptomen, mogelijk omdat ze minder te maken hadden met hardnekkige COVID-19-verschijnselen.
Lithium staat bekend als een medicijn tegen stemmingsstoornissen, het is zelfs het meest doeltreffende middel tegen poging tot zelfdoding. Minder bekend zijn de antivirale effecten ervan, ook tegen coronavirussen. Lithium doet nog meer. Het onderdrukt de overactieve macrofagen die de SARS-symptomen veroorzaken. Ontstekingsbevorderen cytokinen worden geremd en de werking van de T-cellen wordt versterkt, waardoor het immuunsysteem gericht zijn speren richt naar het virus. In de woorden van de onderzoekers: "lithium maakt van een cytokinestorm een cytokine-motregenbui".
Deze kleine studie is voor de onderzoekers een bevestiging van een reeks casestudies uit 2020, waarbij artsen ernstig zieke COVID-patiënten lithiumcarbonaat toedienden. Het viel toen al op dat ontstekingen sneller oplosten en dat hun gezondheid sneller verbeterde.
Spuch C, López-García M, Rivera-Baltanás T et al. Efficacy and Safety of Lithium Treatment in SARS-CoV-2 Infected Patients. Front Pharmacol. 2022; 13:850583 doi:10.3389/fphar.2022.850583