Voedingspatronen met veel groenten, noten en gezonde vetten verlagen het risico op chronische constipatie bij middelbare en oudere volwassenen, zo blijkt uit een recente studie. Het onderzoek laat zien dat deze voedingspatronen een voordeel bieden dat volledig onafhankelijk is van de vezelinname.
De onderzoekers analyseerden drie langlopende cohorten van zorgprofessionals: de Nurses’ Health Study (27.774 vrouwen, gemiddelde leeftijd 78,4 jaar), de Nurses’ Health Study II (55.906 vrouwen, gemiddelde leeftijd 60,5 jaar) en de Health Professionals Follow-up Study (12.237 mannen, gemiddelde leeftijd 78,6 jaar). Uit deze groepen vormden zij een gezamenlijke onderzoekspopulatie van 95.917 volwassenen zonder chronische constipatie aan de start van de follow-up.
Alle deelnemers rapporteerden elke twee jaar hun gezondheid, leefstijl en gastro-intestinale klachten. Chronische constipatie telde mee wanneer iemand aangaf minimaal twaalf weken per jaar klachten te ervaren. Voedingsgegevens kwamen uit een gevalideerde food frequency questionnaire met 131 items, elke vier jaar afgenomen gedurende 25–30 jaar. De onderzoekers berekenden lange termijn scores voor vijf voedingspatronen: het mediterrane dieet, de plant-based diet index, de low-carbohydrate diet score, de Western diet score en het empirical dietary inflammatory pattern. De gemiddelde vezelinname varieerde van 18,4 tot 23,5 gram per dag, afhankelijk van de cohortgroep .
Tijdens de follow-up stelde het onderzoeksteam 7.519 nieuwe gevallen van chronische constipatie vast. Een hogere score op het mediterrane dieet hing samen met 16% lager risico op constipatie vergeleken met de laagste score. De plant-based diet index gaf een risicoreductie van 20%. Het inflammatoire voedingspatroon liet een 24% hoger risico zien en het westerse voedingspatroon een stijging van 22%. De low-carbohydrate score gaf in de volledig gecorrigeerde analyse geen duidelijke risicoverandering.
Opvallend is dat de verbanden voor de dieetpatronen sterk blijven bestaan na aanvullende correctie voor totale vezelinname of de mate van ultrabewerkt voedsel. Dit bevestigt dat andere voedingseigenschappen, zoals microbiële effecten of bioactieve stoffen, waarschijnlijk extra bijdragen aan de geobserveerde effecten.
De auteurs benadrukken dat de populatie grotendeels bestaat uit oudere, hoogopgeleide, overwegend blanke zorgprofessionals, wat de generaliseerbaarheid beperkt. Daarnaast blijft er bij een observationele studie altijd kans op onbegrepen verstorende factoren bestaan, bijvoorbeeld door psychologische factoren, familiegeschiedenis of veranderingen in medicatiegebruik.
Wang Y, Kuo B, Berschback M, Huttenhower C, et al. Dietary Patterns and Incident Chronic Constipation in Three Prospective Cohorts of Middle- and Older-Aged Adults. Gastroenterology. december 2025;169(7):1475-88.