Luchtvervuiling beneden de normen verhoogt sterfte
Ook luchtvervuiling beneden de normen verhoogt sterfte

Blootstelling aan gifstoffen in de lucht heeft niet alleen gezondheidsgevolgen wanneer de normen voor 'aanvaardbare' uitstoot worden overschreden. In een omvangrijk en langdurend Europees onderzoek is nu vastgesteld dat een lage blootstelling evengoed de gezondheid schaadt en geassocieerd is met een hogere sterfte. Daarbij kan worden uitgegaan van de Amerikaanse en Europese normen of die van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO).

Trefwoorden

Het onderzoek maakte deel uit van het project Effects of Low-Level Air Pollution: A Study in Europe (ELAPSE) en verwerkte gegevens uit Denemarken, Duitsland, Frankrijk, Nederland, Oostenrijk en Zweden. In totaal werden 325.367 volwassenen gevolgd, met een gemiddelde follow-up van 19,5 jaar. In die periode overleden 47.131 personen. Om het verband met de concentraties luchtvervuilende stoffen te bepalen, werden deze gemeten voor PM2,5 (de fijne fractie van fijnstof), stikstofdioxide, ozon en (roetdeeltjes uit) zwarte koolstof.

Er werd, anders dan in voorgaande studies, geen positieve associatie gevonden tussen blootstelling aan ozon en sterfte. Dat was wel significant het geval bij de overige drie stoffen, waarbij de doodsoorzaken van natuurlijke aard waren of specifiek te koppelen waren aan hart- en vaatziekten en ademhalingsziekten. Zo was er een relatie tussen PM2,5-toename met 5 µg/m3 en een 13% verhoogd sterfterisico, terwijl een toename van 10 µg/m3 stikstofdioxide geassocieerd was met een percentageverhoging van 8,6%.

Dergelijke verbanden bleven voor de drie stoffen significant in geval van lage blootstelling, bijvoorbeeld wanneer de Amerikaanse richtlijnen voor een PM2,5-concentratie van 12 µg/m3 werden aangehouden. Onder dat niveau was een toename van 5 µg/m3 geassocieerd met een 29,6% verhoogd risico op overlijden door natuurlijke oorzaken.

De conclusie ligt volgens de auteurs voor de hand: de bestaande vervuilingsnormen beschermen onvoldoende tegen sterfte door luchtverontreiniging. Daarbij is vooral de rol van het transport van belang, als hoofdverantwoordelijke voor de uitstoot van PM2,5 en stikstofdioxide.

Referenties

Strak M, Weinmayr G, Rodopoulou S, et al. Long term exposure to low level air pollution and mortality in eight European cohorts within the ELAPSE project: pooled analysis. BMJ. 2021 Sep 1;374:n1904.