Bij eetgedrag spelen biologisch gezien honger- en verzadigingshormonen, zoals leptine en ghreline, een sleutelrol. Daarnaast beïnvloeden genetica en stofwisseling onze voedselvoorkeuren. Psychologische factoren, zoals emoties en eetgewoonten, sturen ons gedrag onbewust. Zo kunnen stress of verveling leiden tot overeten, terwijl sociaal-culturele factoren, zoals tradities en sociale druk, eveneens van invloed zijn. En ervaar jij ook dat we in een groep vaak meer eten, of andere keuzes maken, dan wanneer we alleen zijn? De omgeving en economische omstandigheden spelen natuurlijk een belangrijke rol in ons eetgedrag. En we kunnen er niet omheen dat beschikbaarheid en prijs van voedsel, evenals marketing en trends op sociale media, vaak meer invloed hebben dan we denken.

Om een betere leefstijl en eetgedrag te bereiken, is dus gedragsverandering nodig. Er valt veel te bestuderen over gedrag en hoe er invloed op uit te oefenen. Hoe we dat aanpakken, is nog niet zo eenvoudig. Meijke Herwijnen legt aan de hand van het Tirademodel uit hoe je beter grip kunt krijgen op het eetgedrag bij je patiënt en niet te vergeten jezelf. In dit model zijn voldoende motivatie, capaciteiten en gelegenheid belangrijke sleutelbegrippen.

Duidelijk is dat er werk aan de winkel is, want meer dan de helft van de Nederlanders is te zwaar. Wat ook opvalt, is dat er nogal wat mensen obsessief met eten bezig zijn. Niet alleen veel eten komt vaak voor, maar ook veel te weinig eten. Sommigen eten vrijwel altijd gedachteloos en anderen vragen zich bij alles af of het wel past binnen het dieet.
Als voorbeeld van een mogelijke aanpak bij obesitas heeft Ismay Wiggers een casus uitgewerkt. Ze omschrijft hoe ze als diëtist een patiënt begeleid heeft met ACT-therapie, leefstijl en medicatie. Ook hierbij is motivatie het kernwoord.
Voor jou als gezondheidsprofessional is het cruciaal om alle factoren te betrekken bij het begeleiden van patiënten. Wellicht dat de vier intelligenties van kinderarts/leefstijlarts Judith Kocken en jeugdarts/arts Maatschappij & Gezondheid Wico Mulder jou daarin structuur kunnen bieden. Zij beschrijven in hun boekje Hoe dan? dat het niet alleen belangrijk is om je intellect (IQ) te ontwikkelen, maar juist ook om fysieke fitheid (FQ), emotioneel bewustzijn (EQ) en spirituele waarden (SQ) te cultiveren.

Het begrijpen van de samenhang tussen de verschillende factoren kan helpen bij het ontwikkelen van jouw effectieve interventies die aansluiten op individuele behoeften. Door eetgedrag holistisch te benaderen, kan duurzame verandering van eetgedrag worden bereikt als sleutel tot betere gezondheid. We hopen dat dit dossier, en ook de podcasts, weer een steentje bijdragen aan jouw integrale aanpak op maat.

Voor nu veel leesplezier!

Ivonne Pappot