Het wordt in de medische literatuur wel de intention-behavior gap genoemd: het onvermogen om intenties om te zetten in daden. Zoals elke zorgverlener met leefstijlambities zal beamen, staat of valt het resultaat met de inzet van de patiënt om gezonder te (willen) gaan leven. Het is een zo fundamenteel probleem, dat ons congres er dit jaar aan gewijd is: Op eigen kracht.
'Een rokende patiënt, met pijn in de benen door aderverkalking (etalagebenen), vertelde dat hij graag weer 3 km aan 1 stuk zou willen kunnen lopen. Waarom? Omdat hij dan weer rondleidingen in de stad kon geven. Nadat we besproken hadden hoe hij dat door aanpassing van zijn leefstijl zou willen bereiken, heb ik hem gevraagd of wij met de huisartsenpraktijk als eerste groep een rondleiding konden krijgen van hem. Dit motiveerde hem nog meer om zijn doel te bereiken.'
Het voorbeeld is afkomstig van Karel Bos, in Amersfoort werkzaam als huisartsopleider met aandachtsgebied leefstijlgeneeskunde.1 Daar blijkt vooral uit dat grootse plannen om patiënten te motiveren 'alle' ongezonde gedragingen af te zweren, niet zullen werken. Maar wie wordt aangesproken op een eigen wens - in dit voorbeeld het geven van rondleidingen dat de patiënt zo miste - is sneller bereid om op één aspect te veranderen. Want 'te grote stappen leiden vaak tot struikelen. En een kleine leefstijlverandering bij iemand met een zeer ongezonde leefstijl geeft relatief de grootste gezondheidswinst'. Vandaar dat de huisartsbegeleider simpelweg de vraag stelt: 'Met welk van de zes leefstijlgebieden zou je het liefst aan de slag gaan?'
Deze zes gebieden betreffen voeding, beweging, verbinding, ontspanning, middelengebruik en slaap. De onderverdeling wordt gehanteerd door de vereniging Arts en Leefstijl die de zes gebieden integreert tot een leefstijlroer,2 bedoeld om zorgprofessionals te ondersteunen in hun gesprekken met patiënten. Een in 2016 verschenen studie3 geeft al aan wat voor lastige taak hen wacht: 'From the lifestyle medicine perspective, if we need to eat healthier, move more, sleep better, and stress less, we “just do it,” right? Although the phrase sounds simple enough, we find that most of our patients, although they might have positive intentions, do not just do it.'
- https://lifestyle4health.nl/opinie/is-leefstijladvisering-wel-effectief-lucratief-en-tijdbesparend-in-de-huisartsenpraktijk
- https://www.artsenleefstijl.nl/leefstijlroer
- Faries MD. Why We Don't "Just Do It": Understanding the Intention-Behavior Gap in Lifestyle Medicine. Am J Lifestyle Med. 2016 Jun 22;10(5):322-329.