Volgens de NutriTech-studie kunnen metingen na een 'challenge' ons meer vertellen dan nuchtere meetwaarden. Onderzoekers hadden 40 deelnemers met overgewicht op dieet gezet en intensief naar het metabolisme gepeild. De klassieke 'nuchtere markers' waren niet veranderd, maar het metabolisme zag er wel degelijk anders uit dan die van 32 deelnemers met overgewicht die aan 'gewichtsbehoud' deden.
In dit onderzoek werd gekeken naar metabole effecten van twee challenges: een dosis glucose (orale glucosetoleratietest) en een maaltijd (mixed-meal tolerance test).
Alle deelnemers waren - op het eerste gezicht - normoglycemisch. Na een 12 weken lange interventie gericht op gewichtsverlies was er geen verschil in nuchtere glucose of insuline. Zelfs niet met de glucosetolerantietest kon een effect op insulineresistentie of bètacelfunctie genoteerd worden. Op het eerste gezicht was er op metabool vlak weinig gebeurd, ondanks het gerealiseerde gewichtsverlies van 6,4% in de dieetgroep.
Maar met de mixed-meal tolerance test konden wel veranderingen in insulineresistentie vastgesteld worden. Nog zichtbare veranderingen waren (uiteraard) heupomtrek en vetmassa. Dat ging bovendien begeleid met minder orgaanvet, met een opvallende 46%-vermindering van levervet. Noteer daarbij dat een kwart van de deelnemers een hoeveelheid aan vetweefsel in de lever hadden die aan niet-alcoholische leververvetting doet denken.
Veel gevoeliger waren de parameters die vlak na een challenge gemeten werden, zoals het 'volume van glucose' dat na een maaltijd in het bloed verschijnt en de aminozuur-markers (isoleucine, leucine, valine en tryptofaan) voor insulineresistentie. Die markers waren wel veranderd na gewichtsverlies.
Dat komt overeen met een eerder gedane waarneming, waarbij de nuchtere waarden voor triglyceride, IL6 en IL8 normaal bleven na gewichtstoename, maar pas na een challenge kon de ontregeling ervan vastgesteld worden.
Deze waarnemingen helpen om interventies rond gewichtsverlies gerichter in te zetten, met name bij individuen die aan metabole flexibiliteit ingeboet hebben. Metabole flexibiliteit verwijst naar de mate waarin het lichaam veranderingen in plasma-metabolieten kan herstellen, bijvoorbeeld na een maaltijd. Het lichaam is regelmatig bezig energie op te slaan of te mobiliseren, en dat zijn processen die je enkel na een challenge kunnen waarnemen.
Rundle M, Fiamoncini J, Thomas EL et al. Diet-induced Weight Loss and Phenotypic Flexibility Among Healthy Overweight Adults: A Randomized Trial. Am J Clin Nutr. 2023; 118(3):591-604 doi:10.1016/j.ajcnut.2023.07.002