Een mediterraan geïnspireerd voedingspatroon verbetert metabole en amyloïde biomarkers bij volwassenen met normale verstandsfuncties, maar verslechtert ze bij volwassenen met lichte cognitieve afwijking (MCI). Een westers voedingspatroon had het omgekeerde effect en leek – verwarrend genoeg – bij volwassenen met MCI gunstig uit te draaien.
Voeding heeft een krachtig effect op de alzheimerpathologie, zo bleek uit deze Amerikaanse studie. Bij deelnemers met onaangetaste verstandelijke vermogens draaide alles uit zoals verwacht: de Aβ42/Aβ40-verhouding verschoof in de goede richting dankzij de mediterrane voeding maar werd ongunstig onder invloed van de westerse voeding. Ook verbeterden de metabole parameters zoals totaal cholesterol, LDL-cholesterol en HDL-cholesterol, en deels glucose, insuline en HbA1c. Mediterrane voeding verhoogde bij hen de hersendoorbloeding en de score voor cognitietests.
Bij deelnemers met lichte cognitieve afwijking deed zich het omgekeerde voor. Bij hen zorgde mediterrane voeding voor een daling in score voor cognitie en was er een toename in tau-proteïne (marker voor alzheimerpathologie). Het westerse voedingspatroon bracht bij hen een daling in tau-proteïne, insuline en HbA1c teweeg. Cholesterolparameters evolueerden wel gunstig.
Amyloïde-bèta-proteïne (Aβ) is een belangrijk bestanddeel van hersenplaques. Ze zijn kenmerkend voor de ziekte van Alzheimer, waarbij de Aβ42/Aβ40-verhouding de alzheimerpathologie weerspiegelt. De onderzoekers speculeren dat een gebrek aan doorbloeding die alzheimerpathologie voorafgaat, waardoor Aβ-proteïnen minder goed opgeruimd worden.
Mogelijk hebben deelnemers met mild cogntive impairment (MCI) reeds een gevorderde vorm van alzheimerpathologie, waardoor voeding geen invloed meer heeft op Aβ-proteïnen of doorbloeding.
Een andere verklaring is dat de hersenen al in het vroegste stadium van alzheimer meer vetzuren beginnen te metaboliseren, en minder glucose. Het westerse voedingspatroon, dat het lipideniveau omhoogtrekt, zou dan de hersenen beter voorzien van energie. Toch durven de onderzoekers hiermee geen verzadigde vetten aan te bevelen.
Aan de gecontroleerde studie deden 87 mannen en vrouwen mee, die vier weken lang westerse of mediterrane maaltijden kregen. Zeven procent van de calorieën van het mediterrane voedingspatroon kwam uit verzadigd vet, voor het westerse voedingspatroon was dat 25%. Koolhydraten van het westers voedingspatroon hadden een glycemische index van meer dan 70, die van het mediterrane voedingspatroon minder dan 55. De westerse maaltijden bevatten ook meer zout.
Hoscheidt S, Sanderlin AH, Baker LD et al. Mediterranean and Western diet effects on Alzheimer's disease biomarkers, cerebral perfusion, and cognition in mid-life: A randomized trial. Alzheimers Dement. 2021 doi:10.1002/alz.12421