De verkoop strekt zich echter uit over heel Nederland. In de meeste natuur- en reformwinkels kun je hun aanbod in de schappen tegenkomen. Volgens agrarisch en technisch hoofd Olle van der Weide, ‘ik noem mezelf gewoon tuinder hoor’, is kruidenthee een van de belangrijkste producten van het bedrijf. ‘Als je jezelf wilt ondersteunen, kan je daar enorm veel mee. Denk bijvoorbeeld aan de opwekkende kruiden in een ochtendmelange en de rustgevende kruiden in een avondmengsel. Verder hebben we zowel krachtige enkelvoudige kruiden als gemixte met synergistische werking voor verschillende doeleinden. Dan kan het gaan om ontgiften, een goede spijsvertering of sterke weerstand. Maar ook voor de organen, zoals hart en bloedvaten, luchtwegen, de huid. Om de kwaliteit en vitaliteit van de theeproducten te waarborgen, houden we de gedroogde kruiden zo grof mogelijk. Want hoe fijner gesneden, hoe meer kwaliteit er verloren gaat en dat willen we natuurlijk vermijden. Ons verwerkingsproces is erop gericht de etherische oliën en vitale kracht zo goed mogelijk te behouden.’

Dropplant

De mengsels zijn nog altijd gebaseerd op de oorspronkelijke composities van oprichtster Trees Boeke (†). Zij dacht er goed over na hoe je een mengsel kon samenstellen dat een ondersteunend doel dient en tegelijkertijd ook lekker is. Olle: ‘Want niet alle kruiden met een specifieke werking zijn echt smakelijk. Door er bepaalde andere kruiden aan toe te voegen, maak je een product dat echt fijn is om te drinken. Zelf ben ik fan van het mengsel ‘Goedenacht’. Een van de bestanddelen daarvan is de dropplant, mijn favoriete plantje. Dat smaakt goed, bloeit lang, is sterk en bovendien mooi om te zien.’

Koekange

Olle heeft helemaal zijn draai gevonden bij het bedrijf. Hij typeert het werk bij Het Blauwe Huis als meebewegen met de seizoenen, iets dat goed bij hem past. ‘Ik ben creatief en hou van problemen oplossen. Op een boerderij hoef je je dan nooit te vervelen. Een groot deel van het jaar ben ik buiten in de natuur, terwijl ik me in de winter buig over de teeltplanning en er veel technisch werk te doen is. In het voorjaar, aan het begin van het seizoen, kan ik in een lege tuin helemaal opnieuw beginnen, maar wel met de lessen en ervaring van de voorgaande jaren. Zo ontwikkel ik mezelf ook steeds verder.’

Doorslag

Olle is er in 2018 begonnen, het jaar dat voormalig medeoprichter Jan Kees Luijerink hem een functie aanbood. Aanvankelijk moest hij goed over die vraag nadenken want eigenlijk had hij andere plannen, zoals studeren bij Landbouwuniversiteit Wageningen (WUR). Het Blauwe Huis sprak hem echter erg aan, evenals de locatie. Een omgeving waar hij ook wel graag wilde wonen. Die twee overwegingen gaven voor hem de doorslag om op het aanbod van Jan Kees in te gaan. Een keuze waar hij geen seconde spijt van heeft gehad. Hij vertelt dan ook graag over het bedrijf en haar geschiedenis. ‘Het bestaat sinds 1976. Trees Boeke woonde toen in een klein blauw huis in Koekange. Nadat haar kinderen het huis uit waren, legde ze zich helemaal toe op het telen van kruiden op antroposofische basis, dus biodynamisch, die ze leverde aan antroposofisch werkende artsen. Na haar verhuizing naar Ruinerwold kon ze haar assortiment flink uitbreiden en ging ze samenwerkingen aan met onder andere natuurvoedingswinkels en de merken Weleda en Hauschka. Niet veel later sloot landbouwingenieur Jan Kees Luijerink zich aan bij haar initiatief en langzamerhand nog enkele mensen. Zo ontwikkelde het bedrijf zich tot zoals we het nu kennen.’

Stichting

Inmiddels is het uitgegroeid van één hectare landbouwgrond in de jaren tachtig naar tien hectaren nu. Olle maakt deel uit van een team van 25 medewerkers. De leiding is in handen van algemeen directeur Herman Bijlholt en Jan Kees Luijerink geniet sinds enkele jaren van zijn welverdiende pensioen. Behalve als besloten vennootschap bestaat sinds 1991 Het Blauwe Huis ook als stichting. Olle: ‘Trees Boeke heeft die voornamelijk opgericht om te voorkomen dat het bedrijf ooit verkocht zou worden, zoals dat wel vaker gebeurt met succesvolle organisaties waardoor ze in commerciële handen terechtkomen. Ze was heel idealistisch, dacht er goed over na en wilde absoluut niet dat dit met Het Blauwe Huis ook zou gebeuren. Daarom bracht ze de grond en de gebouwen onder in de stichting en stelde die tegen eerlijke voorwaarden beschikbaar aan de besloten vennootschap. Op die manier kon ze bovendien beter waarborgen dat het bedrijf volgens de ideeën van Rudolf Steiner, grondlegger van de antroposofie, zou blijven werken.’

Maria Thun

De antroposofische werkwijze heeft voor Olle zelf iets heel vanzelfsprekends. Dat komt volgens hem omdat die hem als het ware met de paplepel is ingegoten. ‘Mijn ouders leefden al op die manier. Als kind zat ik op de Vrije School, later heb ik een poos als terreinbeheerder en gastheer in Portugal gewerkt bij een ecologische gemeenschap met bijbehorende camping. In de tuin verbouwden we zelf onze eigen biodynamische groenten.’ Hij moet lachen bij de vraag of hij beknopt kan uitleggen wat het verschil is tussen biologisch en biologisch-dynamisch. ‘Bijna onmogelijk, want het is juist een heel verhaal!’ Toch doet hij een poging. ‘Hoewel ‘biologisch’ vandaag de dag ook aan steeds meer regels moet voldoen, gaat ‘biodynamisch’ veel verder. Bij beide wordt sowieso geen gif gebruikt en ook biologisch maakt tegenwoordig steeds meer gebruik van vruchtwisseling, waarbij je in opeenvolgende jaren gewassen op een plek afwisselt om de bodem vitaal te houden. Onze producten zijn allemaal biodynamisch en Demeter-gecertificeerd, maar wij stellen in ons bedrijf nog hogere eisen. Bij een Demeter-certificering hoort bijvoorbeeld minimaal tien procent van het land te zijn ingericht met natuurelementen, bij ons is dat wel dertig procent. Natuurelementen zijn stukjes bos, struiken, bloemen, waterpartijen. Het is de bedoeling dat de natuur op die plekken helemaal zijn eigen gang kan gaan. Ook houden wij rekening met de stand van de zon, maan en sterren, grotendeels volgens het gedachtegoed van de Duitse Maria Thun, die de biodynamische zaaikalender heeft ontwikkeld. Zij observeerde hoe gewassen in verschillende seizoenen groeien en kwam er zo achter dat die dat beter doen bij een wassende dan bij een afnemende maan. Ook het oogsten kun je afstemmen op de stand van de hemellichamen. Wij doen dat ook, maar zijn tegelijkertijd wel wat praktischer omdat we een grote productie hebben. Zolang je alles nog heel kleinschalig en met de hand doet, kun je helemaal volgens die antroposofische principes werken. Wij gebruiken inmiddels enkele landbouwwerktuigen. En als het hevig regent of stormt, passen we het tijdstip van de oogst een beetje aan.’

Preparaten

Als ander belangrijk element van biodynamisch noemt Olle het gebruik van preparaten. Dat is een karakteristiek element van de biodynamische landbouw en geïntroduceerd door Rudolf Steiner zelf. ‘Denk hierbij aan kruiden, koemest, silicium, compost om de bodem en daarmee de levensprocessen te voeden en te versterken’, legt Olle uit. ‘Door deze preparaten op specifieke momenten toe te voegen, stemmen we het leven in de bodem, de plant, de omgeving en de kosmos op elkaar af. Het is werken met het ritme van de natuur, met als resultaat kwalitatief zeer hoogwaardige kruiden die de mens optimaal ondersteunen. Niet alleen als voeding voor het lichaam, maar ook voor de geest.’

l’Herbier du Diois

Klimaat en de bodemsoort zijn natuurlijk ook bepalend voor hoe een plant kan gedijen, want de ene plant groeit beter in een warm land en voor de ander is een koelere omgeving geschikter. Voor een uitgebreid assortiment is het daarom een groot voordeel om samen te werken met kruidenleveranciers in andere gebieden. Zo werkt Het Blauwe Huis samen met het Franse biodynamische kruidenbedrijf l’Herbier du Diois dat gevestigd is in de Drôme, een gebied in het oosten van Zuid-Frankrijk dat bekend staat om haar milde, mediterrane klimaat. Door de hogere ligging in de bergen zijn de temperatuurverschillen tussen dag en nacht een stuk groter. Dat heeft een positieve invloed op de aroma’s van de kruiden. Olle: ‘De eigenaren van dit bedrijf waren hechte vrienden van Jan Kees. In de beginjaren van Het Blauwe Huis was het nog zo dat ze bij elkaar op bezoek gingen en kruiden uitwisselden. Dat gaat al heel lang niet meer zo, want inmiddels vervoeren we de kruiden met vrachtwagens naar elkaar. Het mooie is dat wij zo verzekerd zijn van de beste kwaliteit lavendel, tijm en andere kruiden die het vooral in dat gebied goed doen. Op onze beurt voorzien we l’Herbier du Diois van wortelgewassen zoals lavas en paardenbloemwortel.’

Klimaatverandering

Een andere belangrijke samenwerking is die met BelleMarie, een gespecialiseerd kruidenbedrijf dat voortkomt uit Het Blauwe Huis en zo’n twintig jaar geleden zelfstandig is verder gegaan. Ook dat is gevestigd in Ruinerwold. ‘Zij hebben zich onder andere toegelegd op de productie van sauzen waarvoor wij de kruiden aanleveren. BelleMarie biedt haar producten voornamelijk aan op de biologische Noordermarkt in Amsterdam.’

Op de vraag of Het Blauwe Huis het effect van klimaatverandering merkt, antwoordt Olle: ‘Dat valt reuze mee. Juist de kruiden die wij verbouwen doen het goed bij wat warmer en droger weer, dus we verwachten daar voorlopig geen nadelige gevolgen van te ondervinden.’

Bewustzijn

Met het oog op de toekomst ziet hij zeker mogelijkheden voor bedrijven die zich bezighouden met biologische en biologisch-dynamische landbouw. ‘We zien dat er steeds meer bewustzijn komt over wat voeding en kruiden doen voor onze gezondheid. Niet toevallig dat juist in de coronaperiode de vraag naar biologische en biologisch-dynamische producten substantieel groeide. Tegelijkertijd lopen we in Nederland behoorlijk achter, zodra je over de grens gaat is het aanbod van dergelijke producten een stuk groter. Er zijn in dit land dus nog volop ontwikkelingsmogelijkheden.’

De toekomst ziet er voor het bedrijf dus zonnig uit. Maar het hoogst op hun wensenlijstje staat een nieuw gebouw, want het onderkomen waarin het team nu werkt, bestaat al honderd jaar. Het bedrijf groeit echt uit haar jasje. ‘Nieuwbouw is dus hard nodig. Maar het is wel zo dat daar een groot prijskaartje aan hangt, vooral omdat we een gebouw willen dat voldoet aan de hoogste standaarden voor duurzaamheid en een goed milieu. Dat maakt ook dat het de nodige tijd in beslag zal nemen voor we het gerealiseerd zullen hebben.’

Vijftig

Volgend jaar bestaat Het Blauwe Huis maar liefst vijftig jaar. Dit zal gevierd worden met het delen van bijzondere verhalen en acties. 