Gezond tot 117
Gezond tot 117: nieuwe inzichten uit unieke studie

Een unieke studie bij de 117-jarige Maria Branyas Morera laat zien dat gezond ouder worden meer is dan geluk alleen. De Spaanse Supercentenari had een jong biologisch profiel, een gezonde darmmicrobiota, sterke genen én een actieve leefstijl. Volgens onderzoekers wijst dit op concrete aanknopingspunten om gezond oud te worden, los van leeftijd.

Na het overlijden van Maria Branyas Morera in augustus 2024 besloten onderzoekers van het Josep Carreras Leukemia Research Institute haar uitzonderlijke levensduur grondig te analyseren. De onderzoekers pasten een een multi-omics benadering toe: een combinatie van genetische analyse, proteomics, metabolomics, DNA-methylatie en microbiota-analyse om een volledig beeld te schetsen van haar gezondheid op cellulair niveau. Ze verzamelden monsters uit drie verschillende weefsels, analyseerden haar epigenetisch profiel, haar bloedwaarden en haar darmmicrobiota. Daarnaast hielden zij interviews met familieleden om inzicht te krijgen in haar leefstijl.

Branyas had opvallende genetische kenmerken die in verband staan met een sterk immuunsysteem, bescherming tegen hart- en vaatziekten, en een lager risico op kanker. Haar DNA-methylatiepatroon – een belangrijke biomarker voor biologische leeftijd – wees uit dat ze op cellulair niveau veel jonger was dan haar werkelijke leeftijd. Ook haar metabolisme werkte nog bijzonder efficiënt. Ze had lage niveaus van 'slecht' LDL-cholesterol, hoge niveaus van 'goed' HDL-cholesterol en een opvallend laag ontstekingsprofiel. Daarnaast toonde haar darmmicrobiota de diversiteit en samenstelling van een veel jonger persoon. De onderzoekers linken dit onder andere aan haar voorkeur voor een mediterrane voeding en haar regelmatige consumptie van yoghurt, wat vermoedelijk bijdroeg aan een gezonde darmmicrobiota. Maria bleef mentaal, sociaal en fysiek actief tot op hoge leeftijd. Dit zijn factoren die haar bescherming boden tegen cognitieve achteruitgang.

Volgens de auteurs bevestigt het onderzoek dat biologische en chronologische leeftijd uit elkaar kunnen lopen, en dat het mogelijk is om gezond te blijven tot op zeer hoge leeftijd. Leefstijl, genetica, darmgezondheid en ontstekingsniveau blijken hierin cruciale factoren. De onderzoekers wijzen erop dat het om een casestudie gaat van één uitzonderlijk individu, waardoor de resultaten niet zonder meer generaliseerbaar zijn. Ook is de studie nog niet peer-reviewed.

Referenties

Santos-Pujol E, Noguera-Castells A, Casado-Pelaez M, et.al. The Multiomics Blueprint of Extreme Human Lifespan. bioRxiv. 2025;2025-02.