Thee wordt bereid met de blaadjes van Camellia sinensis. Deze plant heeft twee variëteiten, C. s var. assamica (grotere blaadjes) en C. s var. sinensis (kleinere blaadjes). De verschillende smaken en blends worden gecreëerd door de verhouding van de twee variëteiten in het mengsel en door toevoegingen zoals bergamotolie aan Earl Grey en jasmijnblaadjes aan... jasmijnthee. Zelf ben ik geen grote theedrinker. Slechts wanneer het sociaal of cultureel wenselijk is om thee te drinken, zoals in een traditioneel Aziatisch restaurant, wil ik bij de hoofdmaaltijd nog wel een potje jasmijnthee gebruiken.

Zwarte thee bevat ongeveer vierhonderd vluchtige stoffen, groene thee ‘slechts’ tweehonderd, nog steeds meer dan voldoende om een karakteristieke geur te verspreiden. Die vluchtige stoffen laten zich lezen als de inhoud van een chemicaliën-kabinet: aromatische aldehyden, alifatische alcoholen, hexyl benzoaat, zelfs waterstofperoxide en de koploper, het polyfenol epigallocatechine-3-gallaat (EGCG). Thee bevat ook 30-50 mg cafeïne per kopje thee. Ter vergelijking: in koffie is dat gemiddeld 80 mg.

Theedrinkers zijn over het algemeen overtuigd van het gezondheidsbevorderend en het gemoedsbevorderende effect van thee. Het woord gemoedsbevorderend staat nog niet in de Van Dale, maar het behoeft denk ik geen verdere uitleg. En er is zelfs wetenschappelijk bewijs voor dat effect. Thee bevat een uniek aminozuur, L-theanine. Dit aminozuur is in gezuiverde vorm toegediend aan proefpersonen in een dosis overeenkomend met één kopje thee. Vervolgens werd hersenactiviteit gemeten met EEG en dit liet een objectief rustgevend effect zien, wat minimaal 105 minuten aanhield (langer werd niet gemeten). Dat is mooi.

Van thee wordt ook geclaimd dat het beschermt tegen cardiovasculaire ziekten. Uit grote Cochrane-meta-analyses blijkt inderdaad dat gebruik van thee kan leiden tot verlaging van LDL-cholesterol, een verlaging van bloeddruk en minder atherosclerose. EGCG speelt daarbij als krachtige antioxidant een belangrijke rol. Ook mooi. Dat thee het risico op het krijgen van kanker zou verlagen, gaat zeker niet altijd op. Er zijn aanwijzingen dat groene thee het risico op bepaalde vormen van kanker een beetje verlaagt, maar op andere vormen misschien een beetje verhoogt. Een meta-analyse van in vitro studies en in proefdieren geeft mechanistische aanknopingspunten voor een mogelijk effect van EGCG bij blaaskanker. Ten slotte astma; daar geeft thee (ook koffie overigens) een tijdelijke verlichting van klachten die vier uur kan aanhouden.

Behalve traditionele thee bestaan er varianten van bijzondere samenstelling. Technisch gesproken is gemberthee geen thee. Verder is er een enorme keus in afslankthee, vaak met volkomen onduidelijke samenstelling. Het geclaimde effect, gewichtsverlies, berust in het beste geval op vochtverlies. Zelfs bladen als Margriet en Flair waarschuwen hiertegen. Mogelijke gewichtsverlagende effecten van reguliere theesoorten zijn uitgebreid onderzocht, met wisselende resultaten.

Bedenk dat de meeste gezondheidsbevorderende effecten van thee berusten op observationele studies en dus op correlaties. Een vuistregel in de epidemiologie is dat correlatie niet hoeft te wijzen op causaliteit. Ene dokter Fensterwascher heeft aangetoond dat bovenmatig gebruik van thee vóórkomt bij vrijwel alle seriemoordenaars en vele andere psychopaten. Weet wat u drinkt...