Tijdens een podcastopname struikelen mijn gedachtes over de woorden: ‘een gewoon gezond gewicht’. Want hoe gewoon is een gezond gewicht, als meer dan de helft van de Nederlanders overgewicht heeft? En ondertussen blijft dat aantal alleen maar groeien. We worden op steeds jongere leeftijd te zwaar én we worden alsmaar zwaarder. Zo schat het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) dat in 2050 twee derde van alle Nederlanders overgewicht heeft. Het hebben van een gezond gewicht wordt dan de uitzondering.
Een gewoon gezond gewicht
Maar hoe kan het zijn dat het hebben van overgewicht zo normaal is geworden? Dat kledingmaten met onze groter wordende lijven zonder slag of stoot zijn meegegroeid? Dat porties groter zijn geworden en dat we niet meer opkijken van reclames die ons verleiden om te kiezen voor die lekkere en makkelijke maaltijdoptie, snel bij jou thuisbezorgd voor een prima prijs? En dat bijna alles wat hierop ingrijpt wordt afgedaan als betutteling? Het doet me denken aan de kikkers. Kikkers die zich samen in een pannetje water heel langzaam laten opwarmen, totdat het water heet is geworden en het te laat is om er zelf uit te kunnen springen. Gaan wijzelf ooit de urgentie voelen overgewicht eerder aan te pakken?
Een lichtpuntje: als meer mensen overgewicht hebben, dan kan dat eraan bijdragen om eindelijk dat stomme stigma uit de wereld te helpen. Dat iedereen gaat beseffen dat overgewicht geen keuze is. Dat het niets te maken heeft met dom, lui of ongeremd zijn en dat het ook jou kan overkomen. Dat we doorkrijgen dat overgewicht ontstaat door een combinatie van oorzaken, ook oorzaken waar je minder of zelfs geen grip op hebt. Denk aan onregelmatige werktijden, langdurige stress, medicijngebruik en natuurlijk onze super ongezonde eetomgeving.
Maar met of zonder stigma: het feit blijft dat het hebben van overgewicht risicovol is. Heb je overgewicht, dan heb je teveel lichaamsvet. En zit dat te veel aan vet opgeslagen in de buik, dan vergroot dat het risico op hart- en vaatziekten, diabetes type 2 en verschillende soorten kanker. Het hebben van overgewicht kan je slaap negatief beïnvloeden, denk aan slaapapneu, en natuurlijk ook je algehele welbevinden. Dat alles zorgt ervoor dat je door het hebben van overgewicht vaker niet mee kunt doen. Uitval is dan ook een grote bepalende factor in het cijfer dat de kosten van overgewicht uitdrukt. Volgens gezondheidseconomen kost het hebben van overgewicht de samenleving jaarlijks 11.500 euro per persoon.
Laat me helder zijn. Dit bespreekbaar maken van de gezondheidsrisico’s van overgewicht staat los van het be- of veroordelen van andermans lijven. Alleen jijzelf gaat over je eigen lijf. Tegelijkertijd voel ik de noodzaak om het gevoel van urgentie aan te wakkeren. Wordt het inmiddels ook niet te warm of zelfs te heet onder onze voeten? Wanneer pakt de overheid ons vuurtje onder onze pan aan, en dan met effectievere maatregelen dan bijvoorbeeld zelfregulatie of een gemankeerd voedselkeuzelogo? En wat moet er gebeuren om het normaler te laten zijn om eerder naar een professional te stappen als je kampt met beginnend overgewicht? Een buikje dat blijft plakken na die zwangerschap of een lijf dat met de jaren verandert. De knop moet om, alleen dan kunnen we het hopelijk in 2050 weer hebben over een gewoon gezond gewicht.
