Wanneer je van iets (symptoom) veel (chronisch) last hebt, dan wordt het een ziekte. Klachten als vermoeidheid, prikkelbare darm of pijn worden dan syndromen met lange namen en korte afkortingen zoals CVS/ME of PDS. In geval van pijn houden we het meestal bij ‘chronische pijn’. Van pijn word je niet blij, maar bij het pleidooi van Femme Zijlstra voor meer leefstijl en meer visie in het managen van chronische pijn voelde ik wel optimisme opborrelen.
Lang leve placebo!
Cindy de Waard legt in haar bijdrage de link met de darmen, het orgaan van waaruit ontstekingen vertrekken en waarop stress ten nadele ingrijpt. Ikzelf dook in de wereld van de endocannabinoïden en hun receptoren. Een voorzichtige conclusie: je endocannabinoïden zijn wat je eet. En nu we het toch hebben over voeding: van Jeroen de Haas krijg je een overzicht van natuurlijke pijnstillers.
En wat als je niets geeft?
Als één ding vaststaat, is het dat placebo helpt tegen de pijn. Feit. Alleen, in de praktijk stoot je op een ethisch dilemma: mag je als behandelaar een placebo voorschrijven? Een vraag die door velen gelezen wordt als: mag je als behandelaar je patiënt bedriegen? Daarmee wordt bedoeld: mag je je patiënt een neppil voorschrijven en als ‘werkt supergoed’ en is ‘keihard bewezen’ aanbieden? Hoewel het placebo-effect bij zowat elke interventie tussenkomt, is het voorschrijven van een bedrieglijk placebo niet onomstreden.
Volgens recent onderzoek (Eur J Pain 2024; 28:491-501) hoef je je patiënt niet te bedriegen. Je geeft hem dus gewoon een open-labelplacebo. Twee meta-analyses hadden al aangetoond dat een open-labelplacebo best goed werkt bij rugpijn, vermoeidheid, PDS, ADHD, depressie, rinitis en opvliegers. In de recente studie bewezen de onderzoekers non-inferioriteit van een open-labelplacebo ten opzichte van een bedrieglijk placebo (non-superioriteit was al bewezen, maar dat is een statistische kwestie).
In die studie kregen veertig gezonde deelnemers een huidcrème aangebracht en gaven de onderzoekers hen een pijnprikkel met koude. De deelnemers in de open-labelgroep, goed wetend dat de crème inert was, kregen vooraf een instructievideo te zien waarin het placebo-effect toegelicht werd. De groep die het bedrieglijke placebo kreeg, zag een video over het historische belang van het wassen van handen. Interessant detail: bij het aanbrengen van de crème kreeg de eerste groep van de behandelaar te horen: 'ik zal nu een placebocrème aanbrengen die geen enkele actieve stof bevat' en de tweede groep: 'ik zal nu een doeltreffende crème toedienen om de koude-gerelateerde pijn te bestrijden'.
In feite is dat laatste geen detail. Bij het voorschrijven van een bedrieglijk placebo helpt het om de doeltreffendheid van het placebo in de verf te zetten. Bij een open-labelplacebo helpt het om de kennis over placebo over te dragen.
Werkt supergoed!
Editorial
