Gerommel in de keuken. De jongste is op zoek naar eten. En dan hoor ik gemurmel. Ze heeft een pot chocopasta gevonden, meegenomen van vakantie. ‘Mam, skimmut millek pauwdur, is dat melk?’ Ze heeft haar zinnen gezet op die chocopasta, maar kan niet goed tegen lactose. Ze moet dus weten wat erin zit. Meestal hebben we wel een lactosevrije variant in huis. Maar nu dus niet. En die pasta lonkt. Kan het nu wel of niet? Alle voedselinformatie, dus ook de ingrediënten, zijn in het Engels. En dat blijkt verwarrend. Want wat staat er nu precies? Ondertussen zie ik al scrollend op mijn telefoon een tiktokbericht dat viraal gaat en vol ongeloof is over de Nutri-Score op het etiket van twee producten: op ambachtelijk ogende Wagyu beef burgers staat een Nutri-Score D, en op Nesquik choco ontbijtspul een Nutri-Score A: ‘THE HIGHEST POSSIBLE RATING’. De verontwaardiging druipt er vanaf.
Niet veel later kom ik op de NOS-app het bericht van minister van Economische zaken Dirk Beljaarts tegen. Hij is van plan het QR-code plan van supermarkten te ondersteunen. Om ook anderstalige voedseletiketten toe te laten in de Nederlandse supermarktschappen en dan de verplichting van Nederlandse etiketinformatie op te lossen met QR-codes. Dat maakt grootschaliger inkopen mogelijk en mogelijk dus ook goedkopere boodschappen.
De overheidsoplossing om consumenten boodschappen te laten scannen met een telefoon bestaat al langer. Denk maar aan de Kies Ik Gezond-app van het Voedingscentrum. Die geeft met één keer scannen inzicht of een product in de Schijf van Vijf staat. Die kun je dus ook gebruiken als je een beetje in de war bent door de Nutri-Score. Om te checken of chocolade ontbijtgranen met een Nutri-Score A in de Schijf van Vijf staan? Nee. En of de tartaarogende vleesjes terecht een slechte Nutri-Score hebben? Niet zolang het 100% rundertartaar betreft zonder toegevoegd zout.
Met al dat etiketgedoe lijkt het alsof supermarkten, producenten en overheid het steeds noodzakelijker achten om relevante voedselinformatie te verstoppen. Een soort rookgordijn opwerpen over hoe gezond een product is, of wat erin zit. Want niet iedereen kan producten scannen. Echt niet. Ik gok erop dat ik er bij mijn schoonvader niet mee aan hoef te komen. Mijn moeder kan het, maar heeft haar handen al vol aan mantelzorg en zit niet te wachten op nog meer gedoe. En al helemaal niet tijdens het boodschappen doen. Dat gehannes met die flap voor haar telefoon, waar al haar pasjes en losse briefjes inzitten…
Niet voor niets maakt ouderenorganisatie ANBO-PCOB zich ook zorgen over dit plan. Voedselinformatie wordt met die QR-codes minder toegankelijk voor ouderen, wat onwenselijk is omdat zij vaak een dieet moeten volgen en dus etiketinformatie goed moeten kunnen lezen. Maar het zijn niet alleen ouderen die de dupe zijn. Je kunt bijvoorbeeld ook gewoon jong zijn en bewust kiezen om géén smartphone te hebben.
Kortom, omdat fabrikanten en supermarkten met de genoemde QR-plannen meer geld kunnen binnenharken - want als de per land gespecificeerde etiketten niet meer verplicht zijn, kun je gaan schaalvergroten en prijzen verlagen - staat het recht van begrijpelijke, goed leesbare voedseletiketten onder druk.
Gelukkig lees ik in de berichten dat er in ieder geval één kink in de kabel lijkt te zijn: allergeneninformatie - want dat kan van levensbelang zijn. Tegelijkertijd vraag ik me af of iemand in dit hele QR-project zich heeft afgevraagd hoe het dan zit met de steeds groter wordende kloof tot ons eten? Want is dat niet minstens net zo van levensbelang? Nu we nog steeds elk jaar ietsjes zwaarder en chronisch zieker worden? Daarom lijkt het me juist nu tijd voor eerlijke, makkelijk te lezen voedselinformatie. Gewoon op het etiket, zonder gedoe.
